奥运会的起源与诞生 — NGUỒN GỐC VÀ SỰ RA ĐỜI CỦA OLYMPIC

Olympic là một trong những hoạt động thể thao lớn nhất hành tinh được tổ chức 4 năm một lần. Olympic có nguồn gốc từ rất xa xưa, đồng thời cũng có rất nhiều điều thú vị xoay quanh hoạt động này.

1. 古代奥运会 – OLYMPIC CỔ ĐẠI

相传古代奥运是希腊众神的竞技活动，直到公元前900 年才有正式的历史记载，但据说在前的400年即巳有奥运活动，而有关于古代奥运的正确日期记载，始于公元前776年，四年竞技一次。

最初的比赛项目只有一项，是192.27公尺的短跑，这个距离刚好是大力士哈洛克脚长的60倍长。13届奥运之后也就是公元前724年，才增加了另一个项目4.5公里的长跑。公元前708年又增加了全能十项，包含了跑、跳、投、掷、摔、拳等动作。优胜选手可获橄榄枝叶编织的王冠，第二名选手可获桂冠。

随后的六世纪，奥运会的项目愈来愈多，参与的国家也逐届增加，考古学家估计，当时的奥林匹亚体育场可以容纳两万观众。值得一提的是，选手们都是穿短裤、上身赤膊比赛，但从公元前720年起，改为裸体比赛，女性不得参赛或观戏。

古代奥运的风云人物是李奥尼达斯，他在公元前164至152的四届当中，赢了12面金牌。奥运会受到各国重视，金牌运动员被视为国家民族英雄，财富伴着桂冠而来。但是，奥运也渐渐跟着盛极而衰的规律。

为了争夺冠军，雇用职业运动员、贿赂裁判、歪风高涨，奥运会不再纯净。公元67年，罗马皇帝尼禄参加了马车比赛，虽然没有其他选手，虽然她没有赛完全程，但他依然得到了王冠。谁敢出来指责他们呢？只有在后来的历史中，将之列为笑话一笔。

公元393年，罗马皇帝塞奥多希斯下令禁止奥运活动，数个年代之后，天灾、人祸不断，奥运会的光荣史绩渐渐地就被淡忘了。

1896年奥运会恢复，为示区别，以前的称为古代奥运，现在的称为现代奥运。

Tương truyền Olympic là hoạt động thi đấu của chư thần ở Hy Lạp, mãi cho đến năm 900 TCN mới được ghi vào lịch sử một cách chính thức, nhưng nghe nói trước đó 400 năm đã có hoạt động Olympic, còn những ghi chép ngày tháng chính xác về Olympic thời cổ đại, bắt đầu từ năm 776 TCN, bốn năm thi đấu một lần.

Hạng mục thi đấu lúc đầu chỉ có một môn là chạy cự li ngắn 192,27 mét, cự li này vừa đúng 60 sải chân của đại lực sĩ Harlock (Hercules). Sau kỳ Olympic lần thứ 13 tức vào năm 724 TCN, mới đưa vào thêm một môn chạy đua đường dài 4,5 km. Năm 708 TCN lại đưa vào thêm môn thi đấu 10 môn toàn năng, bao gồm những động tác như chạy, nhảy, ném, quăng, vật, quyền. Tuyển thủ chiến thắng giành được vương miện được kết bằng cành lá ô-liu, tuyển thủ về nhì có thể đoạt được vòng nguyệt quế.

Sáu thế kỷ sau, những hạng mục thi đấu của Olympic ngày càng nhiều, các nước tham gia cũng ngày càng tăng theo từng kỳ. Theo tính toán của các nhà khảo cổ học sân vận động Olympic đương thời có thể chứa được 20 ngàn khán giả. Điều đáng để nhắc đến là, các tuyển thủ đều mặc quần đùi, cởi trần khi thi đấu, nhưng bắt đầu từ năm 720 TCN, đổi lại thành khỏa thân khi thi đấu, phụ nữ không được tham gia hoặc xem.

Người nổi tiếng của Olympic thời cổ đại là Leonidas, trong 4 lần tổ chức Olympic từ năm 164 đến năm 152 TCN, ông đã giành được 12 huy chương vàng. Olympic được các nước xem trọng, vận động viên đoạt huy chương vàng được xem là anh hùng dân tộc của đất nước, sự giàu sang cũng theo vòng nguyệt quế mà đến. Tuy nhiên, Olympic cũng dần dần theo quy luật cực thịnh rồi suy.

Vì tranh đoạt quán quân, người ta thuê những vận động viên thi đấu chuyên nghiệp, hối lộ trọng tài, tác phong lệch lạc ngày càng tăng, Olympic không còn trong sạch nữa. Năm 67, hoàng đế La Mã Nero đã tham gia cuộc thi xe ngựa, mặc dù không có tuyển thủ khác, mặc dù không hoàn thành đường đua, nhưng ông ta lại giành được vương miện. Ai dám đứng ra chỉ trích bọn họ chứ? Chỉ có trong lịch sử hậu thế, lấy đó làm câu chuyện nực cười thôi.

Năm 393, hoàng đế La Mã Theodosius hạ lệnh cấm các hoạt động Olympic, nhiều năm sau, thiên tai, nhân họa xảy ra liên miên, những chiến tích lịch sử vinh quang của Olympic dần dần bị lãng quên.

Năm 1896 Olympic được khôi phục, để thể hiện sự khác biệt, Olympic ngày xưa gọi là Olympic cổ đại, Olympic ngày nay gọi là Olympic hiện đại.

2. 现代奥运会 – OLYMPIC HIỆN ĐẠI

英国、德国都曾尝试恢复奥运，多位考古学家也发现古代奥运的遗迹，考证出古代奥运的热门程度，这是当时唯一能结合各国民众、促进友谊的大型活动，值得恢复举行。

直到1889年，法国男爵古伯丁积极奔走，为现代奥运催生，并得到多国支持，1894年共有12个国家参加会议，并有21个国家以书面报告表达支持意愿，会中决定，遵循古代奥运模式，每四年举行一次奥运，国际奥会也于此时正式成立。

古伯丁男爵原本建议，首届奥运1900年在法国举行，以迎接20世纪的来到，但是其他国家等不及了，匈牙利甚至争取立即在布达佩斯举行，不过，各国代表多认为，首届奥运在奥运发源地雅典举行较有意义，最后，众人决定，1896年在希腊举行首届奥运。

第一届奥运在希腊独立75周年纪念日同一天举行，虽然希腊政府在财政方面仍不安稳，但一般民众都非常投入，中断了1500年的奥运终于要恢复了。

旅居埃及的希腊富商阿维罗夫捐赠了约七万美金，重建了潘纳西尼恩体育馆，这个体育馆建于公元前330年，经历过数次战乱几成废墟，1870年才被挖掘出土整建。新的跑道长333.33公尺，弯道角度太直，以至于200公尺不得不取消，选手们以顺时钟方向跑步。

首届奥运有13个国家331位选手参加，其中230位是希腊人，外国选手多是自己报名参加，英国驻希腊两位外交人员及正在希腊旅行的旅客就近报名组成英国队，其中布兰德还赢了网球单打，并和德国选手搭档赢了双打冠军。最出锋头的是德国选手舒曼，赢了三面体操全牌，还捞过界赢了角力金牌，其他另有两位选手也都跨项赢了两项冠军。

第一届奥运的第一个项目是100公尺预赛，美国普林斯顿大学的连恩以12.5秒拿第一，他在历史上留了大名，但是第一面金牌却是三级跳，由美国的康纳利获得。

美国队大多由大学及俱乐部成员组队，他们花了十七天坐船到法国，再换火车到希腊，比赛前一天才到达会场，虽然舟车劳顿，但他们还是大赢家，11金7银，比地主队的10金风光得多。

铁饼、马拉松是新设项目，是地主队志在必得的传统项目，但是，前者却被美国选手加略特夺去，因为他老兄以前练习的铁饼又大又重，正式比赛丢“小饼”，当然轻而易举拿金牌了。

希腊牧羊人路意斯在首届奥运会获得马拉松金牌，成为民族英雄，他特别穿上希腊传统服装，留下珍贵的照片。田径赛至最后一天，希腊仍无奖获，因此马拉松奖落谁家也就格外引人注意。还好，希腊牧羊人路意斯不负众望，当他率先跑进体育馆时，康士坦丁王子、乔治王子都从看台上冲下来伴随他跑完最后一段金牌路程，场面热烈感人。

Nước Anh, nước Đức đều đã từng thử khôi phục lại Olympic, nhiều nhà khảo cổ học cũng đã phát hiện di chỉ của Olympic thời cổ đại, đã khảo chứng được mức độ hấp dẫn của Olympic cổ đại, đây là hoạt động có quy mô lớn duy nhất đương thời có thể kết hợp được dân chúng các nước, thúc đẩy tình hữu nghị, đáng được tổ chức trở lại.

Mãi đến năm 1889, nam tước nước Pháp Coubertin (Baron Pierre de Coubertin) đã tích cực bôn ba khắp nơi, vận động cho sự ra đời của Olympic hiện đại, và đã nhận được sự ủng hộ của nhiều nước. Năm 1894 có tổng cộng 12 nước tham gia hội nghị, đồng thời có 21 nước gửi báo cáo thư bảy tỏ mong muốn ủng hộ. Hội nghị đã quyết định, vẫn tuân theo mô thức của Olympic cổ đại, Ủy ban Olympic cứ 4 năm sẽ tổ chức một lần, Olympic quốc tế cũng chính thức được thành lập vào lúc này.

Theo kiến nghị lúc đầu của nam tước Coubertin, Olympic đầu tiên vào năm 1900 sẽ được tổ chức ở Pháp, nhằm đón chào thế kỷ 20, nhưng các nước khác không chấp nhận chờ đợi, thậm chí Hungary còn tranh thủ tổ chức ngay ở Budapest, nhưng đại biểu các nước phần lớn cho rằng, kỳ Olympic đầu tiên tổ chức ở Athens nơi Olympic ra đời có ý nghĩa hơn, cuối cùng, mọi người quyết định Olympic đầu tiên sẽ được tổ chức ở Hi Lạp vào năm 1896.

Olympic lần thứ nhất được tổ chức cùng ngày với ngày kỉ niệm độc lập lần thứ 75 của Hi Lạp. Tuy chính phủ Hi Lạp vẫn không ổn định về mặt tài chính, nhưng dân chúng đều đóng góp rất nhiều, Olympic bị gián đoạn 1500 năm sắp được khôi phục trở lại.

Thương nhân giàu có Hi Lạp G. Averoff sống ở Ai Cập đã ủng hộ khoảng 70 ngàn USD, đã tu sửa lại nhà thi đấu thể thao Panathenaic , nhà thi đấu thể thao này được xây dựng vào năm 330 TCN, trải qua nhiều lần chiến tranh loạn lạc đã trở thành đống gạch vụn, năm 1870 mới được đào lên để xây dựng lại. Đường chạy mới dài 333.33 mét, góc cua thẳng, đến nỗi cuộc đua 200 mét phải hủy bỏ, các tuyển thủ lần lượt chạy theo hướng kim đồng hồ báo giờ.

Olympic lần thứ nhất có 13 nước với 331 tuyển thủ tham gia, trong đó có 230 tuyển thủ là người Hi Lạp, các tuyển thủ nước ngoài phần lớn là ghi tên tham gia tự do, 2 nhân viên ngoại giao Anh ở Hi Lạp và du khách du lịch ở Hi Lạp cũng ghi tên tập hợp thành đội Anh, trong đó Boland (John Pius Boland) còn chiến thắng trong môn quần vợt đánh đơn, đồng thời còn giành giải quán quân khi ghép đánh đôi cùng với tuyển thủ người Đức – Friedrich Traun. Người xuất sắc nhất là C. Schumann tuyển thủ nước Đức, đã giành được 3 huy chương vàng thể thao, còn xuất sắc giành được huy chương vàng môn đấu vật, ngoài ra còn có 2 tuyển thủ khác cũng đều vượt bậc giành được 2 giải quán quân.

Môn thi đầu tiên của Olympic lần thứ nhất là thi đấu vòng loại 100 mét, Léon thuộc Trường đại học Princeton – Mĩ đã về nhất với 12.5 giây, anh đã ghi tên mình trong lịch sử Olympic, nhưng tấm huy chương vàng đầu tiên lại là môn nhảy xa ba bước, do James Connolly – nước Mỹ giành được.

Đội Mỹ phần lớn do thành viên các trường đại học và câu lạc bộ kết hợp thành, họ mất 17 ngày đi thuyền đến nước Pháp, sau đó chuyển sang đi xe lửa đến Hi Lạp, trước khi thi đấu một ngày mới đến được hội trường, tuy đi đường mệt nhọc, nhưng họ vẫn là những người giành chiến thắng lớn, 11 huy chương vàng và 7 huy chương bạc, vẻ vang hơn nhiều so với 10 huy chương của đội chủ nhà.

Môn ném đĩa, Marathon là những môn mới được thiết lập, là những hạng mục truyền thống nhất thiết phải giành được của đội chủ nhà, nhưng môn ném đĩa đã bị Garrett – tuyển thủ nước Mỹ đoạt mất, vì đĩa ném mà anh ấy tập luyện trước đây vừa lớn lại vừa nặng, khi thi đấu chính thức lại ném “đĩa nhỏ”, đương nhiên sẽ giành được huy chương vàng dễ như trở bàn tay.

Người chăn cừu ở Hi Lạp – Louis (Spyridon Louis) đã giành được huy chương vàng môn chạy Marathon trong kỳ Olympic đầu tiên, trở thành anh hùng dân tộc, anh đặc biệt mặc trang phục truyền thống của Hi Lạp, để lại những tấm ảnh có giá trị. Môn điền kinh cho đến ngày thi đấu cuối cùng, Hi Lạp vẫn không giành được huy chương, do đó huy chương vàng trong cuộc chạy đua Marathon rơi vào tay ai cũng rất được mọi người quan tâm. Cũng may, người chăn cừu Hi Lạp – S. Louis không phụ sự kỳ vọng của mọi người, khi anh chạy dẫn đầu vào nhà thi đấu, hoàng tử Constantine, hoàng tử George đều nhảy từ trên khán đài xuống chạy cùng với anh đến hết đoạn đường cuối cùng giành huy chương vàng, cảnh tượng sôi nổi khiến mọi người ai nấy đều cảm động.

(Mời độc giả tiếp tục đón đọc bài viết “Khẩu hiệu và Huy hiệu của Olympic”ở bài viết tiếp theo)

Trương Trà (tổng hợp và dịch)