高尔基 — MARSIM GORKY

高尔基（1868-1936），俄国人，著名文学家。社会主义现实文学的奠基人，杰出的社会活动家。p>

Maksim Gorky (1868 – 1936), người Nga, là nhà văn nổi tiếng. Ông là người đặt nền móng cho nền văn học hiện thực xã hội chủ nghĩa và là nhà hoạt động xã hội kiệt xuất.p>

高尔基10岁的时候，进了一家裁缝店当学徒工。他每天什么杂活都干,累得他腰酸背疼，甚至直不起腰来。裁缝店老板订了一份《俄罗斯日报》,每当看到老板看报,高尔基都很羡慕。有一天高尔基趁老板不在家，就把报纸拿过来读,他越读越入迷，忘记了时间。老板夫妇发现后，埋怨他不干活，还多点了蜡烛,要扣他的工钱。p>

Lúc Maksim Gorky được 10 tuổi, đã vào một tiệm may làm thợ học việc. Mỗi ngày việc vặt gì ông cũng đều làm hết, mệt tới mức lưng đau gối mỏi, thậm chí lưng không thẳng lên được. Ông chủ tiệm may đặt một tờ Nhật Báo Nga. Mỗi lần thấy ông chủ xem báo, Gorky đều rất ngưỡng mộ. Có một hôm, Gorky nhân lúc ông chủ không ở nhà liền cầm tờ báo đọc, ông càng đọc càng mê say, quên cả thời gian. Vợ chồng ông chủ sau khi phát hiện, trách mắng ông không làm việc, còn tốn thêm đèn cầy, đòi trừ vào tiền công của ông.p>

还有一次，高尔基从邻居那里借来一本小说，藏在炉灶的后面，晚上等主人睡了，他才取出书来，在窗前借着月光读起来。可是字太小，看不清楚。他就从厨房里拿来一只铜锅，用它把月光反射到书上。没想到，书上的字迹更看不清楚了。他就又凑到圣像前的小油灯下读起来。看着看着，他不知不觉地睡着了，直到老板娘把他踢醒。听到老板娘的嚷叫声，老板也气呼呼地走过来，厉声问道:“书是从哪里来的？说！”“是从邻居家借的。”高尔基低声回答。“知道吗？有一些读书人，整天闲着没事,就鼓动穷人反对富人。他们总想毒害人，难道你想学他们吗？”“不，我不想学他们，书中也没有写你说的那些事，里面有的只是一些有趣的故事。”高尔基解释说。 “小小年纪，刚读了一本书就学会顶嘴了，谁还敢用你呀！你想自由自在地读书，就请离开这里吧！”p>

Còn có một lần, Gorky mượn về một cuốn tiểu thuyết từ nhà hàng xóm, giấu ở sau bếp lò, tối đợi chủ ngủ rồi, ông mới lấy sách ra, ở trước cửa sổ mượn ánh trăng để đọc. Nhưng chữ quá nhỏ, xem không rõ. Ông bèn lấy từ trong nhà bếp ra một cái nồi đồng, dùng nó để phản xạ ánh trăng lên trên sách. Không ngờ chữ trên sách lại càng nhìn không rõ. Ông liền lén đến dưới ngọn đèn dầu nhỏ trước tượng thánh để đọc, đọc mãi đọc mãi rồi ngủ thiếp đi lúc nào không biết, mãi đến khi bà chủ đá ông tỉnh giấc. Nghe tiếng la hét của bà chủ, ông chủ cũng hậm hực đi đến, nghiêm giọng hỏi: “Sách này từ đâu có? Nói!” “Là mượn từ nhà hàng xóm”. Gorky thấp giọng trả lời. “Biết không? Một số người đọc sách, cả ngày rảnh rỗi không có việc gì thì cổ động người nghèo phản đối người giàu. Chúng nó luôn muốn đầu độc người khác, chẳng lẽ mày muốn học theo chúng nó?” “Không, con không muốn học theo họ, trong sách cũng không viết những chuyện ông nói, trong đó chỉ có một ít truyện cổ tích lý thú thôi.” – Gorky giải thích. “Mới có tí tuổi, vừa đọc hết một quyển sách thì đã biết cãi lại rồi, ai còn dám dùng mày! Mày muốn tự do đọc sách thì xin rời khỏi nơi này cho!”p>

对老板的蛮横无理，高尔基再也忍受不下去了，他二话没说，头也不回地走出了裁缝店的大门。p>

Đối với sự ngang ngược vô lý của ông chủ, Gorky cũng không nhịn được, ông không nói một lời, đầu cũng không ngoảnh lại đi ra khỏi cổng tiệm may.p>

高尔基流浪到了伏尔加河，在一艘轮船上，做了帮厨师洗碗的小伙计。p>

Gorky lang thang đến sông Volga, làm người sai vặt giúp đầu bếp rửa chén trên một chiếc tàu thủy.p>

船上的一切对他都是新鲜的，他也学了不少东西。他的顶头上司是厨师斯穆雷，他的文化虽然不高，但是非常喜欢读书，他有一个书箱，里面有各种各样的书。他对高尔基就像对小兄弟一样的关心，书也随便让他看。p>

Tất cả mọi thứ trên thuyền đối với ông đều rất mới mẻ, ông cũng học được không ít. Cấp trên của ông là đầu bếp Smoury, văn hóa của Smoury tuy không cao, nhưng lại rất thích đọc sách, ông có một hòm sách, trong đó có đủ loại sách. Ông quan tâm đến Gorky giống như quan tâm đến người em nhỏ vậy, sách cũng cho Gorky xem tùy ý.p>

这个书箱是高尔基的聚宝盆，里面有不少著名作家的小说。每天晚上忙完厨房里的活儿，斯穆雷就让高尔基读书给他听。心地善良情感丰富的斯穆雷，会为书中的人物牵肠挂肚，或兴高采烈，或唉声叹气，听到情深处，甚至会放声大哭。这情景，深深打动了年纪尚幼的高尔基。原来好书的魅力这样大，这激起他强烈的读书欲望。这段船上的生活，对高尔基的一生有重大影响。p>

Hòm sách này là kho tàng phong phú của Gorky, trong đó có không ít tiểu thuyết của những tác gia nổi tiếng. Mỗi tối làm xong việc trong nhà bếp, Smoury để Gorky đọc sách cho ông nghe, Smoury là người hiền lành, giàu tình cảm, luôn bận tâm đến nhân vật trong sách, hoặc vui mừng phấn khởi, hoặc thở vắn than dài, nghe tới chỗ xúc động, thậm chí còn òa lên khóc. Tình cảnh này đã tác động sâu sắc đến Gorky tuổi còn thơ ấu. Thì ra sức hấp dẫn của sách hay lớn đến thế, điều này đã thôi thúc ham muốn đọc sách mãnh liệt của ông. Cuộc sống trên thuyền thời gian này, có ảnh hưởng quan trọng đối với Gorky.!

Phạm Thanh Hằng