白日梦便是一种幻想,白日梦者往往超越现实,打破时间空间的界限,满足某些需要,伴有一定的欣快感。有时,白日梦可以推动人们追求某种目标。若是白日梦代替了有意义的行动,就会成为逃避现实的手段,可能成为心理变态的征兆。
Mơ ban ngày là một loại tưởng tượng, người nằm mơ ban ngày thường hay vượt qua thực tế, phá bỏ giới hạn không gian và thời gian, thỏa mãn một số nhu cầu nào đó, kèm theo cảm giác vui sướng nhất định. Có khi, mơ ban ngày có thể thúc đẩy mọi người theo đuổi một mục tiêu nào đó. Nếu mơ ban ngày thay thế hành động có ý nghĩa, thì sẽ trở thành một cách thức trốn tránh hiện thực, có thể trở thành một triệu chứng tâm lý không bình thường.
美国《亚特兰大宪法报》称,科学家发现偶尔做“白日梦”有益身心健康。在心理学家看来,白日梦就是人在清醒状态下出现的、带有幻想情节的心理活动,如在工作间歇,幻想自己中了大奖,或正在向往已久的某地旅游。美国达特茅斯学院一项研究显示,当研究对象做白日梦时,他们的脑部看似“正在休息”,实际上却相当活跃。亚特兰大松河心理治疗协会的心理医生魏斯也表示,导向正确的白日梦有益身心健康,因此他有时会用这一方法诱导心理疾病患者走出眼前困境。
Tại Mỹ, tờ báo “Atlanta Constitution” (Hiến pháp Atlanta) cho rằng: các nhà khoa học phát hiện thỉnh thoảng “nằm mơ ban ngày” có lợi cho sức khỏe thân thể và tinh thần. Theo cách nhìn nhận của các nhà tâm lý học, mơ ban ngày xuất hiện trong trạng thái tỉnh táo của con người, kèm theo những hoạt động tâm lý mang tình tiết tưởng tượng, ví dụ như lúc nghỉ ngơi giữa giờ làm việc, tưởng tượng mình trúng giải độc đắc hoặc đang du lịch ở một vùng đất nào đó đã ao ước từ lâu. Học viện Dartmouth của Mỹ có công trình nghiên cứu cho thấy: Khi đối tượng nghiên cứu nằm mơ ban ngày, não bộ của họ trông giống như “đang nghỉ ngơi”, nhưng trên thực tế lại như đang hoạt động mạnh. Bác sĩ tâm lý Wyeth của Hiệp hội tâm lý trị liệu Pine River, Atlanta cũng cho rằng: mơ ban ngày theo chiều hướng đúng đắn có lợi cho sức khỏe thân thể và tinh thần, bởi vậy, có khi ông cũng dùng cách này để giúp những bệnh nhân mắc bệnh tâm lý thoát khỏi hoàn cảnh khó khăn trước mắt.
从心理学角度看,白日梦对心理健康究竟有哪些积极作用呢?
Xét theo góc độ tâm lý học, mơ ban ngày rốt cuộc có những tác dụng tích cực nào đối với sức khỏe tâm lý?
激发潜能。幻想的题材多为各人关心的事情,由于不受传统思维形式限制,往往会迸发出意料不到的解决方案。美国心理学家彼特说:“想象力是解决问题的钥匙,当人们百思不得其解时,‘白日梦’能为你提供答案”。在经典艺术创作过程中,我们也常常见到幻想的影子,文豪巴尔扎克就常与他小说中的人物对话;作曲家勃拉姆斯也不止一次地说,只有当他冥想时,乐思才会不间断地从脑海中跳出。
Kích thích tiềm năng. Đề tài ảo tưởng đa phần là chuyện mà mọi người quan tâm, do không chịu sự hạn chế của hình thức tư duy truyền thống, luôn luôn lóe ra phương án giải quyết không ngờ tới. Nhà tâm lý học người Mỹ Peter nói: “Sức tưởng tượng là chìa khóa giải quyết vấn đề, khi mọi người đã nghĩ nhiều mà vẫn chưa ra cách giải quyết, ‘mơ ban ngày’ có thể cho bạn một đáp án”. Trong quá trình sáng tác nghệ thuật kinh điển, chúng ta cũng thường trông thấy những bóng dáng ảo tưởng, văn hào Balzac thường xuyên đối thoại với nhân vật trong tiểu thuyết của ông; nhà soạn nhạc Johannes Brahms cũng đã hơn một lần nói: Chỉ khi ông suy tưởng thì âm nhạc từ trong đầu mới không ngừng tuôn trào ra.
开阔视野,放松心情。现实生活中,我们的言谈举止大都中规中矩,心理学称此现象为“人格面具”。而幻想往往超越现实,伴有一定的欣快感,让人们的心绪变得更宽广。当人们沉浸其中时,现实世界变得很遥远,我们也不由自主地进入了一种梦幻般的陶醉状态。
Mở rộng tầm mắt, thả lỏng tinh thần. Trong cuộc sống hiện thực, những lời lẽ cử chỉ của chúng ta đều phải phù hợp với quy củ, tâm lý học gọi hiện tượng này là “mặt nạ nhân cách”. Nhưng sự ảo tưởng luôn luôn vượt quá hiện thực, kèm theo cảm giác vui sướng nhất định, làm cho tâm trạng của con người trở nên khoáng đạt hơn. Khi con người chìm đắm trong đó, thế giới hiện thực trở nên rất xa vời, chúng ta cũng bất giác đắm chìm vào một trạng thái say mê như ảo tưởng.
改变自己的机会。幻想能使我们从更广泛的角度审视自己。在清醒意识层面,我们思考问题的方式是抽象的、概括的,观察事物也有选择性。而在幻想中,我们对内心的体察要细致全面得多。另外,平时由于受自尊、面子的影响,人常常会欺骗自己,但在幻想中却会直面现实。因此幻想可以提供一个全方位看待自己心理、人格的机会。你可以根据幻想的提示,找到更适合自己的行为方法。
Thay đổi thời cơ của mình. Tưởng tượng có thể khiến chúng ta xem xét mình từ góc độ sâu rộng hơn. Trong tầng ý thức tỉnh táo, cách thức chúng ta suy nghĩ vấn đề là trừu tượng, khái quát, quan sát sự vật cũng có tính chọn lựa. Nhưng trong tưởng tượng, sự xem xét nội tâm của chúng ta sẽ tinh tế toàn diện hơn. Mặt khác, lúc thường do ảnh hưởng của sự tự ái, sĩ diện, người ta thường hay tự lừa dối mình, nhưng trong tưởng tượng lại đối diện thẳng với sự thật. Do vậy, sự tưởng tượng có thể tạo ra một cơ hội để nhìn toàn diện tâm lý, nhân cách của mình. Bạn có thể dựa theo biểu hiện của sự tưởng tượng để tìm ra phương pháp hành vi hợp với chính mình.
但幻想毕竟不是现实,如果我们把大把时间都用来幻想,并以此作为逃避现实的手段,则显然是心理障碍的表现了。所以,我们还应面对现实,把幻想作为辅助手段,发挥其积极作用。
Nhưng tưởng tượng suy cho cùng không phải là hiện thực, nếu chúng ta cứ phí thời gian cho sự tưởng tượng, đồng thời lấy đó làm cách trốn tránh hiện thực thì rõ ràng đó là biểu hiện của chướng ngại tâm lý. Cho nên, chúng ta nên đối mặt với hiện thực, lấy sự tưởng tượng làm cách phụ trợ, phát huy tác dụng tích cực của nó.