一滴水可以活多久？ — MỘT GIỌT NƯỚC CÓ THỂ SỐNG ĐƯỢC BAO LÂU?

迟子建

Trì Tử Kiến

这滴水诞生于凌晨的一场大雾。人们称它为露珠，而她只把它当做一滴水来看待，它的的确确就是一滴水。最初发现它的人是一个七八岁的小女孩，她不是在玫瑰园中发现它的，而是为了放一只羊去草地在一片草茎的叶脉上发现的。那时雾已散去，阳光在透明的空气中飞舞。她在低头的一瞬间发现了那滴水。它饱满充盈，比珠子还圆润，阳光将它照得肌肤晶亮，她在敛声屏气盯着这滴水看的时候不由发现了一只黑黑的眼睛，她的眼睛被水珠吸走了，这使她很惊讶。我有三只眼睛，两只在脸上，一只在草叶上，她这样对自己说。然而就在这时她突然打了一个喷嚏，那柔软的叶脉随之一抖，那滴水骨碌一下便滑落了。她的第三只眼睛也随之消失了。她便蹲下身子寻找那滴水，她太难过了，因为在此之前她从未发现过如此美好的事物。然而那滴水却是难以寻觅了。它去了哪里？它死了吗？

后来她发现那滴水去了泥土里，从此她便对泥土怀着深深的敬意。人们在那片土地上开了荒，种上了稻谷，当沉甸甸的粮食蜕去了糠皮在她的指间矜持地散发出成熟的微笑时，她确信她看到了那滴水。是那滴水滋养了金灿灿的稻谷，她在吃它们时意识里便不停地闪现出凌晨叶脉上的那滴水，它蠢蠢欲动，晶莹剔透。她吃着一滴水培育出来的稻谷一天天长大了。有一个夏日的黄昏她在蚊蝇的歌声中发现自己成了一个女人，她看见体内流出的第一滴血时确信那是几年以前那滴水在她体内作怪的结果。她开始长高，发丝变得越来越光泽柔顺，胸脯也越来越丰满，后来她嫁给了一个种地的男人。她喜欢他的力气，而他依恋她的柔惰。她怎么会有这样的柔情呢？她俯在男人的肩头老有说不尽的话，好在夜晚时被男人搂在怀里就总也不想再出来，后来她明白是那滴水给予她的柔情。不久，她生下了一个孩子，她的奶水真旺啊，如果不是那滴水孕育出来的稻米，她怎么会有这么鲜浓的奶水呢？后来她又接二连三地生孩子，渐渐地老了，她在下田时常常眼花，即使阴雨绵绵的天气也觉得眼前阳光飞舞。她的子孙们却像椴树林一样强壮地成长起来。

她开始抱怨那滴水，你为什么不再给予我青春、力量和柔情呢？难道你真的死去了吗？她步履蹒跚着走向童年时去过的那片草地，如今那里已经是一片良田，入夜时田边的水洼里蛙声阵阵。再也不见碧绿的叶脉上那滴纯美至极的水滴了，她伤感地落泪了。她的一滴泪水滑落到手上，她又看见了那滴水，莹白圆润，经久不衰。你还活着，活在我的心头！她惊喜地对着那滴水说。

她的牙齿渐渐老化，咀嚼稻米时显得吃力了。儿孙们跟她说话时要贴着她耳朵大声地叫，即使这样，她也只是听个一知半解。她老眼昏花，再也没有激情俯在她男人的肩头咕哝不休了。而她的男人看上去也畏畏缩缩，终日垂头坐在门槛前的太阳底下，漠然平静地看着脚下的泥土。有一年的秋季她的老伴终于死了，她嫌他比自己死得早，把她给丢下了，一滴眼泪也不肯给予他。然而埋葬他后的一个深秋的月夜，她不知怎的格外想念他，想念他们的青春时光。她一个人拄着拐杖哆哆嗦嗦地来到河边，对着河水哭她的伴侣。泪水落到河里，河水仿佛被激荡得上涨了。她确信那滴水仍然持久地发挥着它的作用，如今那滴水幻化成泪水融入了大河。而她每天又喝着河水，那滴水在她的周身循环着。

直到她衰老不堪即将辞世的时候，她的意识只有一滴水的存在。当她处于弥留之际，儿孙们手忙脚乱地为她穿寿衣，用河水为她洗脸时，她的头脑里也只有一滴水。那滴水湿润地滚动在她的脸颊上为她敲响丧钟。她仿佛听到了叮当叮当的声音。后来她打了一个微弱的喷嚏，安详地合上眼帘。那滴水随之滑落在地，渗透到她辛劳一世的泥土里。她不在了，而那滴水却仍然活着。

她在过世后又变成了一个七八岁的小女孩，有一天凌晨大雾消散后她来到一片草地，她在碧绿的青草叶脉上发现了一颗露珠，确切地说是一滴水，她还看见了一只黑亮的眼睛在水滴里闪闪烁烁，她相信她与一生中所感受的最美的事物相逢了。

(马小平摘自《假如鱼也生有翅膀》，湖南文艺出版社)

Giọt nước này sinh ra từ một đám sương mù buổi sớm. Người ta gọi nó là giọt sương, nhưng cô chỉ xem nó là một giọt nước, nó quả thật chính là một giọt nước. Người đầu tiên phát hiện ra nó là một cô bé khoảng bảy, tám tuổi, không phải cô phát hiện nó trong một vườn hồng, mà là phát hiện nó trên lá cỏ khi thả dê trên bãi. Lúc đó, sương mù đã tan, những tia nắng đang nhảy múa trong không khí trong trẻo. Trong khoảnh khắc cô bé cúi đầu xuống thì phát hiện ra giọt nước đó. Nó tròn trĩnh căng đầy, còn tròn hơn cả những hạt châu, ánh nắng chiếu làm cho nó trở nên lấp lánh. Lúc cô bé đang nín thở nhìn chăm chăm vào giọt nước này thì bất giác phát hiện một con mắt đen láy, mắt của cô đã bị giọt nước này hút vào rồi, điều này khiến cô rất kinh ngạc. Mình có ba con mắt, hai con trên mặt, một con trên lá cỏ, cô bé tự nói với mình như vậy. Nhưng chính vào lúc đó, cô bé bỗng hắt hơi một cái, gân lá mềm mại cũng vì thế mà lay động, giọt nước đó bèn lăn tròn và trượt xuống, con mắt thứ ba của cô cũng theo đó mà biến mất. Cô bé bèn ngồi thụp xuống để tìm kiếm giọt nước, cô buồn lắm, bởi vì trước đó cô chưa từng phát hiện ra vật gì đẹp đẽ đến vậy. Nhưng giọt nước đó lại khó mà tìm được. Nó đi đâu rồi? Nó đã chết rồi sao?

Về sau, cô bé phát hiện giọt nước đó đã đi vào trong đất, từ đó cô bèn ôm niềm tôn kính sâu xa đối với đất. Người ta vỡ hoang và trồng lúa trên mảnh đất này, khi lương thực trĩu nặng trút bỏ lớp vỏ cám, dè dặt nở nụ cười quen thuộc giữa những kẽ tay cô, cô tin chắc rằng mình đã nhìn thấy giọt nước đó. Chính giọt nước đó đã nuôi dưỡng những hạt lúa vàng óng, khi cô ăn chúng, trong ý thức không ngừng lóe lên hình ảnh giọt nước đó trên gân lá vào buổi sớm mai, nó rung rung lay động, óng ánh long lanh. Cô đã ăn lúa gạo do một giọt nước nuôi dưỡng mà ngày một lớn lên. Vào một buổi hoàng hôn mùa hạ, trong tiếng vo ve của ruồi muỗi, cô bé phát hiện mình đã thành một thiếu nữ. Khi cô nhìn thấy giọt máu đầu tiên chảy ra từ trong cơ thể thì cô tin chắc rằng đó là kết quả do giọt nước mấy năm trước tạo ra trong cơ thể cô. Cô bắt đầu cao lên, tóc trở nên ngày càng óng mượt, ngực cũng càng lúc càng đầy đặn, sau đó cô lấy một người nông dân. Cô thích sức mạnh của anh, còn anh thì yêu sự dịu dàng của cô. Làm sao cô có thể dịu dàng được như vậy? Cô ngả đầu vào vai chồng, nói mãi những lời bất tận, để vào lúc đêm khuya, được chồng ôm vào lòng cũng mãi mãi không muốn rời ra. Sau đó cô hiểu rõ rằng chính giọt nước đó đã mang lại sự dịu dàng cho cô. Không lâu sau, cô sinh hạ một đứa con, sữa của cô rất nhiều, nếu không phải nhờ lúa gạo do hạt nước đó sinh ra thì làm sao cô có thể có sữa tươi đặc như vậy? Sau đó, cô lại liên tiếp sinh con. Dần dần, cô trở thành một bà lão. Lúc bà xuống ruộng thường hay hoa mắt, cho dù vào lúc tiết trời âm u triền miên, bà cũng cảm thấy trước mắt có những tia nắng nhảy múa. Con cháu bà lại lớn lên khỏe mạnh như một rừng cây đoạn.

Bà bắt đầu oán trách giọt nước, mi vì sao không cho ta tuổi xuân, sức mạnh và sự dịu dàng nữa? Lẽ nào mi thật sự đã chết rồi sao? Bà bước loạng choạng về phía bãi cỏ mà thời thơ ấu đã đi qua, đến nay nơi đó đã là một thửa ruộng, vào lúc đêm xuống, trong vũng nước bên bờ ruộng, tiếng ếch kêu ra rả. Cũng không còn thấy giọt nước tuyệt đẹp trên gân lá xanh biếc nữa, bà đau buồn rơi lệ. Một giọt nước mắt lăn xuống tay bà, bà lại nhìn thấy giọt nước đó, trắng trong tròn trĩnh, đã lâu không hề thay đổi. Mi vẫn còn sống, sống trong lòng ta! Bà mừng rỡ nói với giọt nước đó.

Răng bà dần dần bị lão hóa, lúc nhai rất vất vả. Lúc con cháu nói chuyện với bà, phải kề sát tai bà mà la lớn, cho dù là vậy, bà cũng chỉ nghe được lõm bõm. Bà mắt đã kèm nhèm rồi, cũng không còn thích ngả đầu vào vai chồng mà thỏ thẻ nữa. Mà chồng bà xem ra cũng rụt rụt rè rè, suốt ngày chỉ cúi đầu ngồi dưới bóng nắng trước bệ cửa, bình thản lặng lẽ nhìn đất ở dưới chân. Một mùa thu năm nọ, người bạn đời của bà cuối cùng cũng qua đời, bà trách ông chết sớm hơn bà, bỏ bà lại, cho nên cũng không chịu nhỏ một giọt nước mắt cho ông. Nhưng vào một đêm trăng mùa thu, sau khi đã chôn cất ông, không biết sao bà lại nhớ ông kinh khủng, nhớ đến thời thanh xuân của hai người. Bà một mình chống gậy run rẩy đi ra bờ sông, nhìn nước sông mà khóc cho người bạn đời của mình. Nước mắt rơi xuống dòng sông, nước sông dường như bị tác động mà dâng trào lên. Bà tin chắc rằng giọt nước đó vẫn bền bỉ phát huy tác dụng của nó, như nay giọt nước đó đã hóa thành giọt lệ mà hòa vào dòng sông. Còn bà thì mỗi ngày lại uống nước sông, giọt nước đó tuần hoàn khắp toàn thân bà.

Mãi đến khi bà quá già yếu sắp lìa đời, trong ý thức bà chỉ có sự tồn tại của một giọt nước. Vào lúc bà đang hấp hối, con cháu luống cuống mặc áo liệm cho bà, dùng nước sông để rửa mặt cho bà, trong đầu bà cũng chỉ có một giọt nước. Giọt nước đó ươn ướt lăn tròn trên má bà, gõ lên hồi chuông đưa tang cho bà. Bà dường như nghe thấy âm thanh leng keng leng keng. Sau đó, bà thở hắt ra một hơi yếu ớt, bình thản nhắm mắt. Giọt nước cũng theo đó mà lăn xuống đất, thấm vào trong mảnh đất mà bà khó nhọc cả đời. Bà không còn nữa, nhưng giọt nước đó lại vẫn còn sống.

Bà lão sau khi qua đời lại biến thành một cô bé bảy, tám tuổi. Sớm tinh mơ một hôm nọ, sau khi sương mù đã tan, cô đến một bãi cỏ, cô đã phát hiện một giọt sương trên gân lá cỏ xanh biếc, quả quyết rằng đó là một giọt nước, cô còn nhìn thấy một con mắt đen láy nhấp nháy bên trong giọt nước, cô tin rằng cô đã gặp được vật đẹp nhất mà cả đời cô có thể cảm nhận.