古代四大丑女 — TỨ ĐẠI XÚ NỮ THỜI CỔ ĐẠI

中国历史上有西施、貂蝉、贵妃、昭君四大美女。这四大美女常常成为历代文人骚客或褒或贬的吟咏对象。中国历史上也有四大貌丑而德美、容陋而才佳的丑女，她们在历代文人笔下也时而出现。

Trong lịch sử Trung Quốc có tứ đại mỹ nhân là Tây Thi, Điêu Thuyền, Quý Phi và Chiêu Quân. Bốn người đẹp này thường xuyên trở thành đối tượng ngâm vịnh hoặc khen hoặc chê của không ít văn nhân các triều đại. Trong lịch sử Trung Quốc cũng có bốn người phụ nữ nổi tiếng bởi dung mạo xấu xí nhưng lại đẹp bởi phẩm hạnh đạo đức và tài hoa, thỉnh thoảng họ cũng xuất hiện dưới ngòi bút của các văn nhân.

古代最出名的丑女，当首推嫫母。汉王子渊《四子讲德论》中云：“嫫母倭傀，善誉者不能掩其丑。”但她为人贤德。屈原《九章‧惜往日》：“妒佳冶之芬芳兮，嫫母姣而自好。”为此，黄帝娶她为妻。黄帝是中华民族的始祖，传说，黄帝败炎帝，杀蚩尤，皆因嫫母内助有功。

Người phụ nữ xấu xí nổi tiếng nhất thời cổ đại phải kể đến trước tiên là Mô Mẫu. Vương Tử Uyên thời Hán trong quyển “Tứ tử giảng đức luận” có nói: “Mô Mẫu người thấp bé xấu xí, tiếng tốt vẫn không thể che đậy được sự xấu xí của bà”. Song con người bà lại vô cùng hiền đức. Khuất Nguyên trong “Cửu chương – Tích vãng nhật” có câu: “Đố giai dã chi phân phương hề, Mô Mẫu giảo nhi tự hảo” (Ghen với vẻ đẹp của những mỹ nhân, Mô Mẫu làm dáng, tự cho mình cũng vô cùng xinh đẹp). Cho nên Hoàng Đế lấy bà làm vợ. Hoàng Đế là thuỷ tổ của dân tộc Trung Hoa, truyền thuyết kể rằng, Hoàng Đế đánh bại Viêm Đế, giết chết Xi Vưu đều là nhờ có sự giúp đỡ của Mô Mẫu.

人们常用“貌似无艳”来形容丑女，这“无艳”指的是战国时代齐国无盐县(今山东东平县东部)的丑女钟离春。书上说她“四十未嫁”，“极丑无双”，“凹头深目，长肚大节，昂鼻结喉，肥顶少发”，而且“皮肤烤漆”。但她关心国家大事，曾自己去谒见齐宣王，当面指责他的奢淫腐败，宣王十分感动，立她为后。元人还将她的事迹编成杂剧，赞扬她这种以天下为己任的精神。

Người ta thường dùng câu “dung mạo trông như Vô Diệm” để chỉ người đàn bà xấu xí. Từ “Vô Diệm” ở đây chính là chỉ cô gái xấu xí Chung Ly Xuân người ở huyện Vô Diệm (nay thuộc phía đông huyện Đông Bình, tỉnh Sơn Đông) thời Chiến Quốc. Sách nói rằng nàng “tứ thập vị giá (40 tuổi vẫn chưa chồng)”, “cực xú vô song (vô cùng xấu xí, có một không hai), “ao thủ thâm mục, trường độ đại tiết, ngang tị kết hầu, phì đỉnh thiểu phát (đầu lõm mắt sâu, mũi lộ giọng thô, trán nhô tóc ít )” và còn “bì phu khảo tất (da dẻ sần sùi)”. Nhưng nàng quan tâm đến chuyện quốc gia đại sự, từng một mình tìm đến yết kiến Tề Tuyên Vương, thẳng thừng chỉ trích thói dâm đãng hủ bại của ông, khiến Tuyên Vương vô cùng cảm động, bèn lập nàng làm hoàng hậu. Người thời Nguyên còn mang sự tích của nàng biên thành tạp kịch, tán dương tinh thần xem chuyện thiên hạ làm chuyện của chính mình của nàng.

“举案齐眉”这个成语讲的是东汉贤士梁鸿的妻子孟光的故事。相传孟光随梁鸿至吴地为人佣工。梁鸿归家，孟光每为具食，举案齐眉，以表示对丈夫的敬重。但这位贤妇的模样却“粗陋无比”，“肥丑而黑”，能“力举石臼”。据说梁鸿未婚前，就名气很大，许多人家都要把女儿嫁他，他都不答应。孟光未嫁时，有人给她做媒，她都不肯嫁，说是“必嫁梁鸿”。夫妇婚后第二天，孟光就脱去新娘绮罗之服，换上粗布衣衫，操持家务。后随梁鸿隐居霸陵山中，男耕女织，吟诗弹琴，夫妇唱和，过着清贫而和谐的生活。

Thành ngữ “Cử án tề mi (dâng mâm ngang mày)” là chỉ câu chuyện nói về người vợ Mạnh Quang của hiền sĩ Lương Hồng thời Đông Hán. Tương truyền Mạnh Quang theo Lương Hồng đến đất Ngô để làm công. Khi Lương Hồng về đến nhà, trong mỗi bữa cơm, Mạnh Quang đều dâng mâm cơm cao ngang mày nhằm bày tỏ lòng kính trọng đối với chồng. Nhưng ngoại hình của người vợ hiền này lại “vô cùng xấu xí”, “mập xấu và đen”, có thể “khiêng được cả cối đá”. Nghe nói trước khi Lương Hồng cưới vợ đã rất nổi tiếng, rất nhiều nhà muốn đem con gái gả cho ông, song ông đều không đồng ý. Mạnh Quang khi chưa lấy chồng cũng có người từng làm mai cho nàng, nhưng nàng đều không chịu lấy, nói là “nhất định phải lấy Lương Hồng”. Hai vợ chồng cưới nhau qua ngày thứ hai, Mạnh Quang đã cởi bỏ áo gấm cô dâu để mặc áo vải làm việc nhà. Sau đó theo Lương Hồng vào ẩn cư ở núi Bá Lăng, chồng làm ruộng vợ dệt vải, ngâm thơ gảy đàn, phu xướng phụ tuỳ, sống cuộc sống thanh bần nhưng hoà thuận.

东晋的许允娶了阮德尉的女儿为妻，花烛之夜，发现阮家女貌丑容陋，匆忙跑出新房，从此不肯再进。后来，许允的朋友桓范来看他，对许允说：“阮家既然嫁丑女于你，必有原因，你得考察考察她。”许允听了桓范的话，果真跨进了新房。但他一见妻子的容貌拔腿又要往外溜，新妇一把拽住他。许允边挣扎边同新妇说：“妇有‘四德’(封建礼教要求妇女具备的妇德、妇言、妇容、妇功四种德行)，你符合几条？”新妇说：“我所缺的，仅仅是美容，而读书人有‘百行’，您又符合几条呢？”许允说：“我百行俱备。”新妇说：“百行德为首，您好色不好德，怎能说俱备呢？”许允哑口无言。从此夫妻相敬相爱，感情和谐。

Hứa Doãn thời Đông Tấn cưới được con gái của Nguyễn Đức Úy làm vợ, trong đêm động phòng hoa chúc phát hiện ra dung mạo của con gái nhà họ Nguyễn thô thiển xấu xí, bèn vội vàng bỏ chạy ra khỏi phòng hoa chúc, từ đó không bao giờ chịu bước chân vào nữa. Sau này, người bạn của Hứa Doãn là Tuyên Phạm đến thăm ông đã nói với Hứa Doãn rằng: “Nhà họ Nguyễn gả con gái xấu cho anh, tất có nguyên do, anh nên tìm hiểu nàng ta.” Hứa Doãn nghe lời Tuyên Phạm nói, quả thật bước vào tân phòng. Nhưng khi ông vừa nhìn thấy dung mạo của vợ lại ba chân bốn cẳng bỏ chạy ra ngoài, cô dâu mới vội vàng nắm ông lại. Hứa Doãn vừa giãy giụa vừa nói với vợ: “Phụ nữ có ‘tứ đức’ (4 phẩm chất đạo đức lễ giáo phong kiến đòi hỏi người phụ nữ phải có là phụ đức, phụ ngôn, phụ dung và phụ công (phẩm hạnh đạo đức, lời ăn tiếng nói, dung mạo và nữ công gia chánh của người phụ nữ), nàng phù hợp những điều nào? Cô dâu mới nói: “Cái mà thiếp thiếu chỉ là dung mạo xinh đẹp. Còn người đọc sách có “bách hạnh”, chàng phù hợp những điều nào? Hứa Doãn nói: “Ta bách hạnh đều có đủ cả.” Cô dâu mới nói: “Trong bách hạnh lấy đạo đức làm đầu, chàng ham sắc không ham đức, sao có thể nói là có đủ cả?” Hứa Doãn không còn lời nào để nói. Từ đó vợ chồng sống với nhau tương thân tương ái, tình cảm hoà hợp.

古代德美才佳的丑女还有很多，如诸葛孔明的妻子等，但最为有名的是以上四位。

Những cô gái dung mạo xấu xí nhưng có phẩm hạnh và tài hoa thời cổ đại vẫn còn rất nhiều, như vợ của Gia Cát Khổng Minh…, nhưng bốn người trên đây là nổi tiếng nhất.

Lê Huy Thìn