鱼骨刻的老鼠 — CON CHUỘT KHẮC BẰNG XƯƠNG CÁ

在一个远方的国家，有两个非常杰出的木匠，他们的手艺都很好，难以分出高下。

有一天，国王突发奇想：“到底哪一个才是最好的木匠呢？不如我来办一次比赛，然后封胜者为‘全国第一的木匠’。”

于是，国王把两位木匠找来，为他们举办了一次比赛，限时三天，看谁刻的老鼠最逼真，谁就是全国第一木匠；不但可以得到许多奖品，还可以得到册封。

在那三天里，两个木匠都不眠不休地工作，到第三天，他们把已雕好的老鼠献给国王，国王把大臣全部找来，一起做本次比赛的评审。

第一位木匠刻的老鼠栩栩如生、纤毫毕现，甚至连鼠须也会抽动。

第二位木匠的老鼠则只有老鼠的神态，却没有老鼠的形貌，远看勉强是一只老鼠，近看则只有三分象。

胜负即分，国王和大臣一致认为第一个木匠获胜。

但第二个木匠当廷抗议，他说：“大王的评审不公平。”

工匠说：“要决定一只老鼠是不是像老鼠，应该由猫来决定，猫看老鼠的眼光比人还锐利呀！”

国王想想也有道理，就叫人到后宫带几只猫来，让猫来决定哪一只老鼠比较逼真。

没有想到，猫一放下来，都不约而同扑向那只看起来并不象老鼠的“老鼠”，啃咬、抢夺。而那只栩栩如生的老鼠却完全被冷落了。

事实摆在面前，国王只好把“全国第一”的称号给了第二个木匠。

事后，国王把第二个木匠找来，问他：“你是用什么方法让猫也以为你刻的是老鼠呢？”

木匠说：“大王，其实很简单，我只不过是用鱼骨刻了只老鼠罢了！猫在乎的根本不是象与不象，而是腥味！”

人生的竞赛往往是这样，获胜者往往不是技巧最好的，而是最接近人性的，因此只有靠逻辑做事才能更符合自然规律，才能更容易成功。

Ở một đất nước xa xôi, có hai thợ mộc vô cùng tài giỏi, tay nghề của họ đều rất tốt, khó có thể phân ai hơn ai kém.

Một hôm, quốc vương chợt nghĩ ra một ý nghĩ kỳ lạ: “Rốt cuộc thì người thợ mộc nào giỏi nhất? Chi bằng ta tổ chức một cuộc thi, sau đó sẽ phong người thắng cuộc danh hiệu “người thợ mộc giỏi nhất trong cả nước.”

Thế là, quốc vương cho mời hai người thợ mộc đến, tổ chức một cuộc thi tài giữa họ, hạn trong thời gian 3 ngày xem ai khắc được con chuột giống như thật nhất thì người đó sẽ là thợ mộc giỏi nhất trong nước; không những có thể nhận được rất nhiều phần thưởng mà còn được sắc phong.

Trong ba ngày đó, hai người thợ mộc làm việc miệt mài, đến ngày thứ ba, họ mang con chuột đã khắc xong dâng lên quốc vương, quốc vương cho mời hết các đại thần đến để cùng nhau bình thẩm cho cuộc thi lần này.

Con chuột của người thợ mộc đầu tiên giống hệt như thật và vô cùng sống động, thậm chí râu chuột còn nhúc nhích được.

Còn con chuột của người thợ mộc thứ hai chỉ có vẻ giống như chuột, nhưng lại chẳng có hình dạng của chuột, trông xa xa miễn cưỡng có thể xem là một con chuột, nhưng nhìn gần thì chỉ giống được 3 phần.

Thắng thua đã rõ ràng, quốc vương và các đại thần đều nhất trí cho rằng người thợ mộc thứ nhất thắng.

Nhưng người thợ mộc thứ hai đã ngay lập tức kháng nghị, ông ta nói: “Sự thẩm định của quốc vương là bất công.”

Người thợ mộc nói: “Muốn quyết định xem một con chuột có phải giống chuột hay không, thì phải do mèo quyết định, vì mắt mèo nhìn chuột còn tinh hơn cả mắt người!”

Quốc vương suy nghĩ thấy cũng có lý nên bèn gọi người đến hậu cung mang vài con mèo đến, để mèo quyết định xem con chuột nào giống thật hơn.

Không ngờ, mèo vừa được thả ra đều đồng loạt vồ lấy “con chuột” chẳng ra chuột kia, cắn xé, giành giật. Còn con chuột sống động kia hoàn toàn chẳng được đếm xỉa đến.

Sự thật đã bày ra trước mắt, quốc vương đành trao danh hiệu “giỏi nhất trong cả nước” cho người thợ mộc thứ hai.

Sau sự việc đó, quốc vương cho triệu người thợ mộc thứ hai đến, hỏi: “Ngươi đã làm cách nào để mèo cũng tưởng rằng con vật ngươi khắc là chuột thế?”

Người thợ mộc nói: “Muôn tâu quốc vương, thật ra rất đơn giản, thần chẳng qua chỉ dùng xương cá để khắc ra chuột mà thôi! Điều mèo quan tâm vốn chẳng phải con chuột đó có giống như thật hay không mà là mùi tanh!”

Những cuộc cạnh tranh trong đời người cũng luôn luôn như thế, kẻ chiến thắng thường không phải là người có kỹ xảo hay nhất, mà là người gần gũi với lẽ thường tình của con người nhất, cho nên chỉ có làm việc theo logic mới phù hợp với quy luật tự nhiên hơn, mới càng dễ dàng có được thành công hơn.

Giáp Văn Cường (st và dịch)